Wilde Marjolein was tot kort geleden in Nederland een beschermde plant. Het groeit wel hier en daar, maar niet zo overvloedig als in de landen om ons heen. In België vindt men bijvoorbeeld veel marjolein in de Maasvallei, maar daar is het ook beschermd. In vele landen ( als je bijvoorbeeld op vakantie bent) is het geen enkele probleem om zelf marjolein te oogsten. Maar marjolein groeit ook prima in je tuin of in een pot. Marjolein groeit in pollen en wortelt tot 50 cm. diep. Het groeit op grazige, zonnige plekken en daarnaast langs dijken. Op droge, weinig voedselrijke plaatsen, meestal kalkrijke leem of zandgrond. Ze worden 30 tot 60 cm. hoog, hebben vaak licht rood gekleurde eironde bladeren. De bladeren bevatten lichte haren en klierpuntjes aan de onderzijde, de geur is kenmerkend en sterk.
Vanuit de Italiaanse keuken kennen we het als Oregano, waarbij dan alleen het blad wordt gedroogd.
Maar de hele plant is vers of gedroogd als keukenkruid te gebruiken.
Marjolein heeft tweeslachtige bloemen, meestal paarsrood of roze, soms ook wel wit. En hoort tot de familie der lipbloemige planten.
Vroeger traditioneel gebruikt om er thee van te zetten, maar vooral vanwege de geur ook gebruikt in de linnenkast en badwater. Bierbrouwers gebruikten marjolein om extra aroma aan hun brouwsels te geven. Traditioneel werd het vaak samen met appel en ui gebruikt als vulling voor groot vlees en gevogelte. Als oregano is een van de standaard kruiden in provinciaalse kruiden en Italiaanse kruiden.
Vroeger werd marjoleinsuiker aan mensen met nier en oogziekten gegeven.
GEBRUIK
Marjolein vers als kruid zeker gemengd met munt is erg lekker om aardappelsalade, maar ook tomaten salade een eigen smaak te geven. Door gemengde groene salades smaakt het ook lekker.
Appelgelei werd vroeger vaak met marjolein op smaak gemaakt.
APPEL-MARJOLEIN-GELEI
- 1 kilo moesappels ( bij voorkeur biologische)
- 1/3 liter water
- 1 klein wijnglas witte azijn ( wijn- of appel-)
- 1 bos marjolein
- Suiker naar de hoeveelheid appelvloeistof
Was appels, snij eventuele slecht plekken weg. Snij de appels met schil, klokhuis en al in stukken.
Zet de stukken met ¾ van de marjolein en het water met azijn op. Kook alles zeker 45 minuten tot een uur op een klein pitje. Giet de massa dan in een keukendoek ( in een vergiet) en vang de vloeistof op. Niet te hard knijpen, want anders wordt de vloeistof troebel.
Meet de hoeveelheid af. Op een liter vocht een kilo (riet-)suiker toevoegen. Breng de vloeistof met de suiker aan de kook. Wel goed roeren zodat de suiker helemaal oplost. Kook dit vervolgens op een hoog vuur in 10 tot 15 minuten in. Voeg dan de rest van de fijngesneden marjolein erbij, maar haal de pan van het vuur. Laat het geheel een minuut of wat afkoelen en roer dan nogmaals de marjolein goed door de gelei heen. In schone potjes met deksel gieten en volledig laten afkoelen. Zet de potjes na 10 minuten afkoelen een minuut of 5 op z’n kop.
De gelei is erg lekker bij groot vlees of paté.