ROZEMARIJN een statig kruid UIT JE TUIN

Rozemarijn is een veel gebruikt kruid en een winterharde stevig uitgroeiende groenblijvende struik ( tot wel 2 meter hoog), oorspronkelijk afkomstig uit Zuid-Europa en Klein-Azië. Rozemarijn hoort bij de lipbloemige planten. De langwerpige, lijnvormige bladeren zijn aan de onderkant grijs, aan de bovenzijde meestal donkergroen gekleurd. Men kan ze het hele jaar van de struik halen om in de keuken te gebruiken. In de lage landen bloeit de plant van eind april tot juni met blauwviolette, soms bijna witte bloemetjes. Ook de bloemen zijn net als de bladeren eetbaar. Vlinders en hommels zijn dol op de bloemen van rozemarijn.

Rozemarijn werd vroeger regelmatig medicinaal gebruikt om de bloedsomloop te stimuleren en bij ontstekingen.

Rozemarijn heeft al lang een symbolische betekenis van liefde, trouw en niet vergeten. Zowel bij huwelijken als bij uitvaarten werd de plant daarvoor al bij de Egyptenaren, Grieken en Romeinen symbolisch gebruikt. Ook bij geboortes werd rozemarijn geplukt.

William Skakespeare laat Ophelia in zijn beroemde Hamlet het volgende zeggen:

“ Hier is de rozemarijn, voor de herinnering”…..

GEBRUIK

Rozemarijn wordt zowel voor zoete gerechten , als bij hartige gerechten als vis en vlees gebruikt. Ook als het meegekookt wordt behoudt rozemarijn zeer sterke smaak.

In de kloosterkruidentuinen was rozemarijn altijd te vinden. Het werd zowel in de kloosterkeuken gebruikt om lamsvlees, gevogelte en wild te kruiden. Maar ook in de kloosterkelders werd het kruid gebruikt om kruidenwijn en sterke drank smaak te geven. Want rozemarijn zou tegen gal-, maag- en darmproblemen verlichting geven.

RECEPTEN

LAMSBROOD met ROZEMARIJNSAUS

Voor het lamsbrood:

½ lamsgehakt ( of half rundergehakt/half lamsgehakt)
50 gram zacht broodkruim
1 ui ( fijngesneden)
1 eetlepel peterselie ( fijngesneden)
2 teentjes knoflook ( fijn gehakt) of een handvol daslook ( heel fijn gesneden)
1 theelepel zout
wat zwarte peper uit de molen naar eigen smaak
½ kopje groentebouillon
1 ei ( losgeklopt)

Verwarm de oven voor op 180 ⁰C. Meng de ingrediënten door elkaar. Dan even proeven of het voldoende zout en peper bevat. Beboter een hoge vuurvaste schaal. Vul deze met het mengsel. Strijk de bovenzijde vlak en dek het af met bakpapier. Bak het brood in ruim 1 ½ uur gaar.

Voor de rozemarijnsaus:

25 gram boter
25 gram bloem
Wat groente bouillon
1/5 liter room
Zout, peper
Minstens 1 theelepel verse rozemarijn
Wat honing

Smelt de boter in een sauspan. Voeg er dan de bloem bij, bak die al roerend even door. Voeg dan nog steeds roerend de bouillon er door, zodat men een zeer dikker saus krijgt. Kook de saus al roerend door tot de bloemgaar is en er geen klontjes meer in de saus zitten. Voeg er de room bij en maak op smaak met zout, peper en de honing. Voeg dan de rozemarijn toe en laat alles nog 5 minuten op een zeer zacht vuur pruttelen.

Snij het lamsbrood nog warm in plakken en giet er de saus over. Vers brood of gekookte rijst smaakt er lekker bij. Een gemengde groene sla smaakt er lekker bij.

ROZEMARIJN AARDAPPELTJES

Ruime halve kilo (nieuwe) krielaardappels
zeezout en zwarte peperuit de molen
een takje verse rozemarijn, alleen de blaadjes
olijfolie
5 tenen knoflook, ongepeld en plat geslagen.

Boen de krieltje schoon. Doe ze in een pan met ruim water en brneg ze langzaam tot de kook. Vuur eronder uit. Aardappels afgieten en een paar minuten laten droogdampen.

Wrijf de blaadjes van de rozemarijn in een vijzel klein. Verwarm de oven voor op 220⁰C.

Zet er een kleine braadslee met een scheut olijfolie. Haalde braadslee als de olie warm is eruit. Leg de aardappeltjes ( eventueel doormidden gesneden) erin. Verdeel er de rozemarijn over, de geplette knoflook en strooi er royaal peper en zout over.

Hussel alles even door elkaar.

Bak alles in de ovengoudbruin ( zeker 20 tot 30 minuten), maar roer van tijd tot tijd alles even door elkaar.

VERDER

rozemarijnbrood

ROZEMARIJN is ook lekker door plat witbrood en door groente stoofgerechten met courgette en aubergine. Ook in soep met linzen of kikkererwten smaakt rozemarijn als kruid erg lekker, maar ook in pompoen- en venkelsoep is het een passend kruid.

pompoensoep met rozemarijn

Omgekeerd gebakken taart ( type tarte tatin) met bijvoorbeeld perzik of peer wordt bijzonder met rozemarijn. Ook perzik- of abrikozenijs krijgt een veel diepere smaak met wat rozemarijn.