Dat ik mijn jeugd in Limburg heb doorgebracht zal een regelmatige lezer van Nederlands Dis niet zijn ontgaan.
Zo ging men in mijn jeugd niet zo vaak naar de grote stad, maar als dat gebeurde was dat een bijzondere gebeurtenis. En dat was voor ons natuurlijk Maastricht. Die stad was voor mij een andere wereld, het rook anders, ze spraken anders en er waren allemaal zaken die in de rest van Zuid Limburg niet te vinden waren. Ook toen al had ik iets met eten, snoepen, kerken en kunst.
Maastricht had dat allemaal en had bovendien een ijssalon. Daar wilde ik altijd graag even een ijsje halen. Ze hadden er zelfs meloen-ijs. En dat in een tijd dat je alleen meloenen had als die in je eigen moestuin in een warme zomer rijp werden.
In Maastricht was er vaak een poppenkast midden in de winkelstraat de Kleine Staat.
Daar speelde onder het Dinghuis Pieke Dassen en als hij speelde was ik er niet weg te slaan. Mijn ouders konden dan rustig een tijdje op een terrasje gaan zitten, ik bleef geboeid staan kijken. En een bezoek aan Maastricht werd traditioneel afgesloten met iets anders heel bijzonders, in ieder geval voor toen: een puntzak fretten met mayo bij Friture Reitz op de Markt.
Nu kan men dat tegenwoordig niet voorstellen, maar een snackbar of frituurkar was toen een zeldzaamheid. En we realiseren ons eigenlijk niet dat er voor de eerste wereldoorlog bijna geen patates frites in Nederland gegeten werd.
Maar in het Zuiden van Nederland kwam rond 1900 deze nieuwigheid vanuit België ons land binnen.
Waarschijnlijk als eerste op kermissen aan de grens met Vlaanderen zoals bijvoorbeeld in Bergen op Zoom en Breda. En Maastricht als zuidelijkste stad van ons land had vanaf 1909 Friture Reitz. Het was de eerste Friture als gewoon bedrijf in een winkelpand in Nederland. En Friture Reitz bestaat nog steeds in hetzelfde pand als toen en is dus ook de oudste friturezaak in Nederland. Familie Reitz heeft meerdere generaties puntzakken vol in Maastricht aan de markt verkocht. Rond 1990 heeft de familie Consten dit van hen overgenomen en die sneden nog steeds de frites zelf. Of de huidige uitbater nog steeds de frieten zelf snijdt en voorbakt, weet ik niet. Er komen mij steeds vaker klachten over de friet ter ore. Er staat toch nog vaak een rij van Reitz voor het pand, waar klanten staan te wachten op hun patat.
Mc Donald zat daar tot een tijd geleden naast, maar haalde het nooit op smaak tegen deze ouderwetse lekkernij. Behalve zelfgemaakte en voorgebakken frites, maakte Reitz zelf-gemaakte mayonaise(volgens oud eigen recept van Reitz) en uiteraard ( we zijn in Maastricht) ook zoervleis of saijs voor over de frites. En natuurlijk ook Luikse ballen (met in de jus uiteraard appelstroop).
Voor mij pure nostalgie. Maar iedereen die in Maastricht komt moet er zeker een puntzak gaan halen. De zaak van Reitz wordt door de tijd nu weer door een andere uitbater gerund. Sommige oude bezoekers klagen erover dat het anders is geworden. Hoe het ook is, zo’n oude traditie moet je in stand houden. Graag hoor ik of de fretten nog goed smaken. paulhoftijzer@gmail.com
Zelf frites maken, kijk op: https://www.nederlands-dis.nl/hoofdgerecht/aardappelen-patates-frites/
AARDAPPEL : NEDERLANDS DIS
