HET RECEPTENBOEK VAN NEDERLANDS DIS

Want traditie maakt eten nog leuker

De TRADITIE van BRADERTJES BAKKEN

krieltjes

Bradertjes was vroeger een traditionele lekkernij op veel plaatsen gegeten op het platteland in Nederland. Deze krielaardappels werden overal in ons land waar aardappels werden geteeld gegeten en hebben dan ook de mooiste namen. Wat de denken van Smörkes, Knorhanen en Broaderkes.

Vroege aardappelrassen zijn al vanaf mei soms oogstbaar – maar de meeste aardappelen komen pas vanaf half augustus tot half september uit de grond. Daarna wordt vaak doorgegaan met oogsten tot de vorst invalt. Aan een aardappelplant vormen zich aan de wortels naast ‘gewone’ aardappelen ook veel kleinere, de krielaardappeltjes.

aardappeloogst 2

Vrijwel alle aardappelen worden tegenwoordig machinaal geoogst en de krielaardappeltjes blijven daarbij op het land liggen. Van ‘met de hand gerooide’ aardappelen zijn soms krielaardappeltjes met schil te koop, altijd kort na de aardappeloogst omdat ze niet lang bewaard kunnen worden.

Vroeger liepen hele families na het oogsten op aardappelakkers krieltjes te verzamelen.

aardappeloogst vroeger

De beste kwaliteit krielaardappeltjes kan men nu nog vinden door deze zelf van een stuk aardappelland, dat net gerooid is af te rapen. Dit kost nu meestal net als vroeger niets. Doe dit liefst zo snel mogelijk na het rooien, maar wel binnen drie dagen.

aardappeloogst vroeger 2

Vraag de eigenaar van het land wel van te voren om toestemming. Die is meestal te vinden in of rondom de dichtstbijzijnde boerderij, vaak in een schuur vol aardappels. aardappeloogst

De krielaardappeltjes mogen beslist niet groen zijn – die exemplaren hebben te lang in de zon gelegen en zijn daardoor niet meer eetbaar.  De groene plekken bevatten een hoge concentratie solanine. Solanine is een natuurlijke gifstof die door aardappelen zelf wordt gemaakt. Laat ook de kleinste exemplaren liggen. Krielaardappeltjes die kleiner zijn dan een knikker bevatten vaak te weinig zetmeel en blijven ook na koken vaak hard.

De normale maat aardappelen die bij de krielaardappeltjes op het land blijven liggen,  zijn doorgaans uitgesorteerd op de rooimachine. Daar is iets mis mee, dus laat liggen.

Neem trouwens niet te veel mee, want de aardappeltjes zijn meestal niet langer dan een paar weken te bewaren. Was vieze aardappeltjes na thuiskomst niet, dit verkort de houdbaarheid. Spreid deze aardappeltjes na thuiskomst op een droge plek uit en laat ze 1 tot 2 dagen liggen tot de schil sterk genoeg is en de aardappels goed kunnen drogen. Leg ze op een jute zak en gebruik een zelfde zak om de krieltjes in het donker en koel daarna te bewaren.

Sorteer de krieltjes eventueel uit op grootte.

  • Kort voor het koken, maak je de bradertjes schoon, verwijderd men eventueel aarde en zand. Daarna was je de aardappeltjes grondig.
  • Doe de krieltjes in een ruime kookpan, helemaal onder water zetten en het vuur aansteken. Tot de kook en daarna nog tien minuten laten doorkoken. Gebruik geen zout.
  • Controleer na 10 minuten koken of de aardappeltjes net gaar zijn. Dan afgieten en laten uitdampen.
  • Verwarm in een grote braadpan 2 eetlepels boter met 2 eetlepels olie. Als de boter is uit gebruist de krieltjes erbij. Bak deze steeds om rollend aan alle kanten mooi bruin en houd hiervoor het vuur redelijk hoog. Je moet er dus wel bijblijven. Als ze goudbruin zijn, uit de pan nemen en op keukenpapier laten uitlekken. In een schaal er royaal zeezout uit de molen over malen.

 

Bradertjes zijn altijd loeiheet na het bakken en ze blijven dat vaak nog tot 10 minuten toe. Dus heb je dan tijd om een ander gerecht klaar te maken. Wacht altijd zeker tien minuten voor men ze worden opgediend.

Vroeger werden bradertjes ook anders klaargemaakt. Men week de de schoongemaakte krielaardappeltjes voor in een bak met zout water. Vaak uren lang. Dan werden ze afgegoten en droog gemaakt. In een braadpan werd dan olie gedaan en daarin werden de aardappeltjes eerst op een laag vuur met de deksel erop gaar gestoofd. Dan ging de deksel eraf en het vuur hoger gezet en de krieltjes op hoog vuur mooi bruin en gaar gebakken. Veel zout hoefde er dan niet meer bij!

gebakken krieltjes

 

ZELF VERZAMELDE KRIELAARDAPPELEN – EEN WAAR GENOT     NEDERLANDS DIS

aardappeloogst vroeger 2

 

Leave a Reply

Your email address will not be published.

You may use these HTML tags and attributes: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>