Tzimmes of Zimmes is een bekend Joods gerecht voortgekomen uit de traditionele Sjabbath-pot keuken.
Het wordt door Joden vooral met Joods Nieuwjaar geserveerd ( Rosh Hasjana valt altijd in de herfst, verleden jaar 2017 al op 21/22 september – in het nieuwe Joodse jaar 5778, nu met het nieuwe Joodse jaar 5779 was nog eerder op 9 – 11 september).Van oorsprong was Zimmes vooral een Duits Joods gerecht. Het werd voor vrijdagavond in de oven gezet en kon dan de hele nacht op een laag vuur doorsudderen. Zo had men op de Sabbath, als men niet mocht koken toch een lekkere voedzame maaltijd.
Het bestond uit vlees ( meestal rund of kip), met wat aardappelen en zoete groentes als winterwortelen en pastinaken. Daarbij werden kruiden en zout, olie en water gevoegd en eigenlijk altijd glazig gebakken uien. En afhankelijk wat men had ook nog gedroogde pruimen, abrikozen of appels. Een citrussmaak in de vorm van citroen ( rasp en sap) maar liever sinaasappel(ook schil en sap) maakte het recept compleet en het kon in wel 10 uur zeer langzaam door garen.
In de huidige Israëlische keuken (wat een allegaartje van overal vandaan is ) bestaat Zimmes, vaak Tzimmes genoemd, nog steeds. Maar het gerecht is door een veel ruimer aanbod van ingrediënten verder aangepast. Naast wortels wordt nu vaak zoete aardappel toegevoegd en heel andere vruchten als mango en ananas. Vaak wordt ook het vlees weggelaten en heeft men een lekker en zoet gerecht met groentes en fruit. Ook de bereiding kost geen tien uur meer, maar wordt vaak in een klein half uur klaargemaakt. Maar bij de sabbath wordt het nog steeds geserveerd, daarnaast zeker ook bij de feestelijke gerechten bij het Joods Nieuwjaar.
Nu hoort dit gerecht bij de herfst: een periode in het jaar, zeker in de Joodse traditie, om je te bezinnen wat de afgelopen zomer heeft opgeleverd. En dan vooral niet op het materiële vlak maar op spiritueel gebied. Daarnaast voor wat ouderen onder ons ook wat de zomer van ons leven tot nu toe heeft gebracht. Een passende bezigheid in de herfst ( van je leven). De vegetarische versie van dit gerecht vind ik daar wel bij passen.
TZIMMES vegetarische versie
Ingrediënten:
- 2 eetlepels olijfolie
- 2 uien in ringen
- 3 winterwortels, geschrapt en in plakjes
- wat honing
- 3 zoete aardappels, in de schil gaar gekookt, dan gepeld en in plakjes gesneden
- 1 appel ( in plakjes)
- 50 gram gedroogde pruimen( geweekt in thee)
- 25 gram gedroogde abrikozen ( ook geweekt)
- 1 sinaasappel ( rasp en sap) – dus onbehandeld
- 1 theelepel kaneel
- Wat geraspte verse gember
- zout
- sambal
- eventueel een handje gepelde walnoten
- Wat water
Bak de ui glazig in wat olie, voeg dan de schijfjes winterwortel toe en bak op een zacht vuur door tot deze geglaceerd zijn. Maak op smaak met wat zout en sambal.
Meng de ui en wortel met de rest van de ingrediënten behalve de noten.
Doe alles in een inge-oliede ovenschaal. Voeg zoveel water toe dan alles in een laagje vloeistof staat. Zet de schaal zeker 40 minuten in een oven van 180 ⁰C. Rooster aan het eind de walnoten even droog aan en strooi over het gerecht.
JIDDISCHE TRADITIE IN DE LAGE LANDEN : NEDERLANDS DIS
