HET RECEPTENBOEK VAN NEDERLANDS DIS

BROEDER   JAN IN DE ZAK  KETELKOEK   POFFERT   PODDIK

 

Dit is een heel oud type gerecht dat zeker al in de prehistorie in kookpotten van gebakken klei gemaakt werd. Het voordeel was dat ook iedereen die niet over een oven of zelfs een fornuis beschikte, toch met een gesloten vorm geplaatst in een pan met kokend water een soort koek kon bakken.

IN EEN LINNEN ZAK

Hoe je het ook noemt de belangrijkste ingrediënten zijn  nu bloem, gist en rozijnen en het wordt geserveerd met stroop. Traditioneel werd broeder gekookt in een linnenzak. Waarna dit, als het bereid is, met een draad in plakken wordt gesneden. Het wordt ook wel Jan in de zak genoemd. Een vergelijkbaar recept hebben ketelkoek en poffert.

Bij broeder of jan in de zak moet in een pan water zeker twee uur zachtjes koken. Leg een bord onder in de pan.  De koude  broeder in plakken gesneden werd ook lokaal in roomboter opgebakken.

IN EEN PAN

Ook wordt broeder soms in een pan gebakken.  Er wordt een vergelijkbaar beslag gemaakt, dat eerst te rijzen wordt gezet. Vervolgens gaat het met de toevoegingen in een ouderwets gietijzeren braadpan met hete olie. Daarin wordt het op een redelijk hoog vuur aan een zijde snel  bruin gebakken. Op een laag vuur laat men het gerecht dan verder garen. Zodra die kant van de broeder gaar is gaat er nieuwe olie in de pan en wordt de andere kant bruin gebakken. Vervolgens het baksel in plakken snijden en uiteraard weer met stroop opeten.

IN DE OVEN

Broeder wordt ook wel in een gewone cakevorm of tulbandvorm in de oven gebakken.

Poffert is de naam van dit gerecht vooral in Groningen, in andere delen van Nederland heette het ketelkoek.

Poffertbeslag bevat zelfrijzend bakmeel (of gewone tarwebloem, boekweitmeel en gist), krenten, rozijnen, melk, eieren en wat zout; soms worden er ook sukade-snippers  toegevoegd.

Het beslag is nagenoeg gelijk aan dat van boeren pannenkoeken, maar het beslag van een poffert moet wel ruime tijd rijzen.

GEKOOKT IN EEN POFFERT-TROMMEL OF KETELKOEKVORM

De poffert wordt in een grote pan met kokend water in een speciale pofferttrommel gekookt. Om het aanhechten te voorkomen wordt deze soms aan de binnenzijde belegd met plakjes ontbijtspek, maar ook vet spek werd daarvoor gebruikt.

 

KETELKOEK

Een recept:

Nodig-

• 300 gram bloem
• 150 gram krenten/rozijnen en gekonfijte kersen of sukade
• 2 zakjes vanille suiker
• 1 ei
• 21 gram verse  gist of een zakje gedroogde gist
• 1 beker lauwe melk
• zout
• roomboter
• poedersuiker
• paneermeel

Bereiding-

Doe de bloem-ei-melk in een kom en klop/roer goed tot er geen klonten meer zijn. Voeg daarna de vanille-rozijnen-krenten-kersen/sukade en een snufje zout toe en roer het weer goed door elkaar. Voeg als laatste de gist toe en laat het geheel minstens 45 minuten afgedekt rijzen om een lauwwarme plek. Besmeer de vorm en de deksel met boter en bestrooi het daarna met paneermeel. Doe het deeg erin en sluit het goed af,en zet de vorm in een pan met heet water,zorg ervoor dat het water steeds tot net onder de rand van de vorm wordt bijgevuld. Kook de koek in 2.5 uur gaar. Haal daarna de koek uit de vorm. Serveren met boter en poedersuiker of stroopsaus.

 

Ook Pofkoek uit Spakenburg heeft waarschijnlijk dezelfde gemeenschappelijke voorvader als ketelkoek:

https://www.nederlands-dis.nl/nagerecht/pofkoek-uit-spakenburg/

Net als Dikke Koek uit Volendam:

https://www.nederlands-dis.nl/streekgerecht/dikke-koek-volendam/

En natuurlijk Poddik uit de Achterhoek:

https://www.nederlands-dis.nl/streekgerecht/kerst-traditie-in-de-achterhoek/

ALLE TRADITIONELE GERECHTEN : NEDERLANDS DIS