HET RECEPTENBOEK VAN NEDERLANDS DIS

In de lage landen komen de Bosaardbei en de Grote bosaardbei in het wild voor, maar men zal ze echter niet zo vaak tegen komen. Het is een beschermde plant, dus plant dit zelf in je tuin als je dit wilt proeven en dan kan alleen wanneer je royale  beschaduwde, wat vochtige plekken in een zeker wat grotere tuin hebt.

Tegen de smaak van bosaardbei kan een geteelde aardbei nooit concurreren.  In Frankrijk bijvoorbeeld zijn er in bepaalde departementen veel meer wilde aardbeien te vinden. Het is bekend dat bosaardbeien al in de Bronstijd door mensen werden verzameld en gegeten. Pas vanaf de Middeleeuwen werden bosaardbeien in ( klooster-) tuinen aangeplant. Maar bosaardbei geeft niet veel aardbeien, die trouwens daarbij nog erg klein zijn ook. Meestal werden ze daarom slechts voor medische doeleinden gebruikt.

DE GETEELDE AARDBEI

De aardbeien die wij tegenwoordig kennen bestaan ruim 200 jaar en zijn vooral in Amerika ontwikkeld. De huidige geteelde  aardbeien hebben niet onze bosaardbei als voorvader, maar andere inheemse Amerikaanse soorten. Opmerkelijk is daarbij dat er een vermeerdering van het aantal chromosomen in de cel bij de diverse aardbeien-soorten voorkomen. Daarmee kan je ze dus ook gelijk uit elkaar halen. En zien van welke soort ze afstammen.  De aardbei zelf is in feite een schijnvrucht en de planten behoren bij de familie van de Rozen. Er bestaan ongeveer 20 soorten , terwijl er van de geteelde vorm ruim tweehonderd rassen bestaan.

De aardbei staat in de symboliek voor kortstondig genot. Maar wel een genot waar je mij voor wakker mag maken. Als je tenminste met een schaaltje met vers geplukte bosaardbeien aankomt.

SCHIJNAARDBEI

Men moet bosaardbeien niet verwarren met de uit Zuid Oost Azië afkomstige schijnaardbei. Deze plant is ook van de rozenfamilie, bloeit geel en heeft ook schijnvruchten. Maar lekker zijn ze niet echt. Het is veel aangeplant als bodembedekker en heeft zichzelf in het wild vermeerderd.

Verse aardbeien bevatten veel vitamine C, maar kunnen als men er veel van eet vooral bij kinderen een allergische reactie geven.

In de huidige tijd kan men vrijwel het hele jaar aardbeien kopen, maar aardbeien van de koude grond hebben eigenlijk de meeste smaak.

Zelf AARDBEIEN in de tuin of in een pot:

Naast de bekende gangbare rassen, bestaat er nu ook een aardbeienplant die uit de wilde bosaardbei zijn geteeld. Meestal wordt deze soort Alpenaardbei genoemd. Deze soort rankt niet maar vermeerdert zich lustig voort. Plaats de plantjes in een pot en je kan zeker drie jaar oogsten. Ook kan men zaad kopen. De opbrengst is redelijk hoog en deze aardbeien hebben echt de smaak van bosaardbeien. Ze zijn alleen veel groter. ( Fragaria Alpina RED WONDER is een goede nazaat van de bosaardbei ).

 

RECEPTEN

AARDBEI-BLAD

Het (jonge) blad kan in salade en in (voorjaars-)soep samen met zevenblad, brandnetel en bijvoorbeeld daslook en kervel gebruikt worden. Daarnaast kan men van aardbeienblad thee zetten, die erg lekker is.  Ook gemengd in kruiden thee is aardbeienblad lekker. Aardbeienthee bevordert de stofwisseling en is nuttig bij darm- en maagproblemen. Het blad geeft aan gemengde kruidenthee een aromatische smaak en geur en doordat het ook looizuur bevat ook pit aan deze thee.

Men kan goed aardbeienblad drogen om de bladeren het hele jaar door voor thee te gebruiken.

VRUCHTEN

Gewoon verse vruchten met wat munt op een boterham, eventueel besmeerd met kruidenkaas.

 

NATUURLIJK                 AARDBEIENJAM

Kook jam nooit in de te grote hoeveelheid, maar ook nooit minder dan met 1 kilo fruit. Gebruik altijd een gave, liefst rvs-pan.

• 3 kilo rijpe aardbeien ( mogen best wel gekneusd zijn)
• 2 ¼ kilo suiker of in beter inmaaksuiker met pectine
• Wat citroensap

Maak de aardbeien schoon, was ze en lat ze volledig uitlekken. Zet ze op zonder water op een zeer laag vuur en kook de aardbeien fijn terwijl men regelmatig roert. Kook het vocht voor 1/3 in.

Voeg dan de suiker en kook het zachtjes tot degewenste dikte of beter nog voeg de inmaaksuiker erbij breng to de kook, kook het vervolgens naar het voorschrift ( vaak 3 minuten of zo).

Doe de jam zeer warm i goed schoongemaakte jampotten. Sluit ze en zet ze na 10 minuten 15 minuten op zijn kop. Vergeet niet na afkoelen er een etiket op te plakken.

AARDBEIENCOMPOTE

• ¾ kilo rijpe, maar nog stevige aardbeien
• ¼ liter water
• 100 gram rietsuiker
• Wat citroensap
• Wat sago, aardappelmeel of maïzena
• Druppel zout
• Vanillesuiker ( echte)

Haal de steeltjes van de aardbeien eraf en was ze voorzichtig. Goed laten uitlekken.

Zet intussen een pan op met de suiker, heel weinig zout en het water. Kook het kort in tot een dunne stroop. Voeg dan de aardbeien erbij en de vanillesuiker en breng alles even aan de kook. Wis met een schuimspaan de aardbeien uit het vocht, laat ze goed uitlekken en leg ze op een schaal. Voeg de citroensap bij het vocht en bind het licht af met het zetmeel. Wel het met water aangelengde zetmeelna het toevoegen goed gaar koken op een laag vuur. Giet het gebonden vocht over de aardbeien. Lekker met half stevig met honing gezoet geslagen slagroom en wat muntblaadjes als eetbare garnering.

• Verse zwarte peper smaakt er lekker over gemalen.

AARDBEIENSAUS

• 1/3 kilo kleine gave, maar rijpe aardbeien
• 4/10 liter water of droge witte wijn
• Bij water wat citroensap, bij wijn geen
• Wat citroenrasp
• 80 gram rietsuiker
• 20 gram maïzena
• Heel weinig zout

Haal de steeltjes en kroontjes van de aardbeien. Was ze kort en laat ze goed uitlekken. Breng ze met de water of wijn, de citroenrasp en suiker ( en eventueel wat citroensap) aan de kook. Wrijf de helft van de aardbeien door een zeef. Bind het kooknat met de zetmeel aangelengd et weinig water of wijn. Kook het op een zacht vuur ongeveer 5 minuten zodat het zetmeel gaar kan worden. Meng de aardappelpuree met de achtergehouden aardbeien en het gebonden sap door elkaar.

Geef het bij griesmeelpudding en rijstebrij.

AARDBEIENDRANK

Een ouderwetse melkdrank. Dit werd gemaakt als er teveel rijpe aardbeien waren en er al voldoende jam was gemaakt.

Nodig

• ¾ liter koude melk
• ¼ kilo zeer rijpe aardbeien
• 50 gram witte basterdsuiker
• Wat vanille suiker
• 1 eiwit stijfgeklopt met een paar korrels suiker en weinig basterd suiker

Maak de aardbeien schoon en was ze zo nodig. Wrijf ze nadat ze uitgelekt zijn door een fijne zeef.

Vermeng de suiker met de aardbeien puree en roer totdat de suiker is opgelost. Giet er al kloppend de zeer koude melk bij. Zo nodig kan men er wat druppels citroensap bijvoegen. Schenk de melk in glazen en garneer het met de eiwitschuim.

• Wil je het mooi maken, ga dan kort met een brander over het schuim om het licht bruin te kleuren. Leg wat halve aardbeien als garnering en een blaadje citroenmelisse.

 

ALLE FRUIT GROOT EN KLEIN : NEDERLANDS DIS