HET RECEPTENBOEK VAN NEDERLANDS DIS

Want traditie maakt eten nog leuker

WATERGRUWEL ondanks de naam, OUDERWETS GENIETEN

Watergruwel werd vroeger, zeker tot ruim na de tweede wereld oorlog een groot noord oostelijk deel van het Nederlandse platteland gemaakt en gegeten. In ieder geval in Friesland, Groningen, Drenthe, Overijssel , Gelderland en het Noorden van  Limburg. Het had ook net zoveel namen zoals Krentjebrij of Pareltjespap en nog meer variaties in plaatselijk dialect of gangbare taal.

Men heeft ongeveer het volgende nodig:parel gort

  • 100 gram (parel)gort
  • zout
  • ½ liter bessensap
  • 100 gram rozijnen
  • 100 gram krenten
  • sap en schil van 1 citroen
  • 100 gram suiker
  • 2 pakjes vanille suiker of een vanillepeul
  • stukje pijpkaneel
  • 1½ liter water

Was de gort in een zeef. Zet het te week in ruim water, liefst minimaal een nacht.

Kook de volgende dag de gort, met zout, een pijpje kaneel en de citroenschil in een uur tot 1 ½ uur gaar. Als je een vanillepeul wilt gebruiken, voeg die er dan ook bij. Vis na het koken van de gort het pijpje kaneel, citroenschil en eventueel de vanillepeul uit de gare gort.

Week tijdens het koken van de gort,de krenten en rozijnen ( eventueel in oude thee of zelfs bessenjenever).

Voeg de bessensap, de sap van de citroen, suiker met eventuele vanillesuiker toe. En ook de afgegoten rozijnen en krenten. Kook alles nog ongeveer een half uur.

Eet de watergruwel of gelijk warm of laat hem volledig afkoelen, om hem echt koud te eten.

krentjebrij

In plaats van rozijnen en krenten kan men ook andere gedroogde vruchten gebruiken.

Op Terschelling gebruikt men ook nu nog vaak cranberrysap in plaats van bessensap.

In Oost Groningen ( dus de veenkoloniën) kent men een variatie met alleen kersen: kaasjebrij

Bij Wierden, centraal midden in Overijssel gelegen bereidde men een versie met rode wijn: slierie.

  • Men heeft tegenwoordig Vluggort, die niet voorgeweekt hoeft te worden.vluggort

 

EN

frieslandFRIESE PARELTSJEBRIJ

Recept volgens Sjoerd Schw. ( met veel wandelende maskers) en hij huwt zich zelf uit aan Emmy deze week!!

WATERGRUWEL met als belangrijk extra ingrediënt namelijk  rode wijn. Pareltsjebrij was voor feestelijke dagen. Er werden ook veel andere vruchten als bijvoorbeeld sukade aan toegevoegd, maar vaker waarschijnlijk gedroogde pruimen, abrikozen en appeltjes.

Nu waren zijn familie hoofdstadsfriezen, dat zal het zijn.

burdaardMijn schoonmoeder daarentegen komt ook uit Friesland uit Burdaard en dat is wel iets meer dan een kanaal, 2 kerken, een scheepswerf, een molen en een café met slijterij aan het water, maar stads zijn ze niet.

Toen heette Burdaard nog Birdaard.

Toen heette Burdaard nog Birdaard.

Dus daar geen rode wijn in de krintsjebrij en zelfs geen vanille, want dat was te duur.

( Trouwens:  de Workumers hebben hun stichting voor het stadsfeest naar de watergruwel Pareltsjebrij genoemd).

 

TRADITIONEEL HOLLANDS ONTBIJT: WATERGRUWEL

krentenbrij

 

2 Responses to “WATERGRUWEL ondanks de naam, OUDERWETS GENIETEN”

  1. Ciska schreef:

    Dank voor dit recept.
    Ik heb vaak teruggedacht aan de watergruwel van vroeger.
    Wel eens de kant-en-klare gekocht in de winkel, in zo’n plastic beker, maar dat was een teleurstelling. Het was niet de watergruwel zoals mijn moeder die maakte.

    Wij woonden in Haarlem, dus Noord Holland.
    Ik weet niet waar mijn moeder het recept vandaan had.
    Ook aten wij wel boekwijtgrutjes.
    En wel in karnemelk gekookt, met spekjes en stroop.
    Schijnt ook iets Fries te zijn?

    1. paul hoftijzer schreef:

      Ciska,

      zelfgemaakte krentjesbrij of watergruwel vind ik erg lekker. Ik gebruik er vaak zelfgemaakte jam in om het fruit toe te voegen.
      Met karnemelk werd vroeger door gewone mensen alles gekookt, want dat was goedkoop en toch voedzaam. Alle graan ( of grutjes)werd daarin gekookt of na koken mee vermengd.
      Dat is niet specifiek Fries. Maar Friezen en West Friezen ( dus noord noord Holland) hebben een sterker gevoel voor traditie en woonden ook langer geïsoleerder dan andere delen van de lage landen.

      groet, paul hoftijzer

Leave a Reply

Your email address will not be published.

You may use these HTML tags and attributes: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>