HET RECEPTENBOEK VAN NEDERLANDS DIS

Want traditie maakt eten nog leuker

JEZUSBROOD of “Kerstschelp”   DUINKERKE(N)

LANGS DE NOORDZEEKUSTde zee bij Duinkerke

De keuken van de oorspronkelijke Nederlandstalige  NOORDZEEKUST  vanaf Duinkerken omhoog .

De bewoners van de Noordzeekust  leefden vroeger langs de hele kust op vrijwel dezelfde manier. Ook de keuken, de cultuur en de taal kende grote overeenkomsten.  Nederlands Dis wil in een serie artikelen aandacht geven aan deze culinaire traditie waarbij we simpelweg een reis langs de Noordzeekust maken van zuid naar noord.

Het zuidelijkste puntje van deze kuststrook en invloedssfeer ligt ergens waar nu “Duinkerke” in Noord Frankrijk ligt. Maar oorspronkelijk viel hij binnen Nederlandstalig Vlaams gebied. Het Nederlands-Vlaams wordt wel niet meer in Duinkerken gesproken, maar in het plaatselijk dialect zijn veel oorspronkelijke  Vlaamse woorden terug te vinden. In de negende eeuw werd een kerk in de plaatselijke duinen gebouwd, vandaar de naam Duinkerken. De graaf van Vlaanderen bouwde erom heen rond 1000 een versterking. In de oorlogen met Frankrijk werd Duinkerken vak door Franse kapers aangevallen. Om die reden besloot het stadsbestuur rond 1600 om zelf kaapvaart te organiseren en werd Duinkerken de haven van eigen kapers. De Duinkerkse kapers vochten in de tachtigjarige oorlog aan de kant van Spanje tegen de graven van Holland.

Zeeslag voor Duinkerken anno 1658

En zo werd Duinkerken ook vanwege de strategische ligging een middelpunt van vele oorlogen. En gebeurde het  zelfs dat de stad op een dag eerst  ’s morgens Spaans, ’s middags Frans en ’s avonds Engels was. Uiteindelijk werd de stad door de Fransen van Engeland gekocht. En werd zo van eind 17e eeuw een belangrijke haven van Frankrijk. Ook de kapers gingen verder, maar nu natuurlijk onder toezicht van de Fransen. De strategische plek bleek ook in de Eerste en Tweede Wereldoorlog met als gevolg dat de oorspronkelijke stad vrijwel helemaal werd verwoest. Van de Vlaamse invloed is zo zichtbaar weinig meer gebleven dan wat namen, zoals van de plaatsen ( Duinkerken, Fort Mardijk, Klein Sinten) en beperkt in straten ( zoals de Digue du Mer) van de stad.

 

Jezusbrood 1JEZUSBROOD werd al vanaf de 16 eeuw in de tijd van Sinterklaas en Kerst in de kunststreek van Duinkerken en Vlaanderen gemaakt.

Het heeft de vorm van een gebakerd kind. Soms wordt het brood nu versierd met rozijnen, kandijkorrels en  chocolade stukjes. De huidige gangbare naam Coquille de  Noël komt uit de verbasterde oorspronkelijke Vlaamse naam.  Want deze streek hoorde vroeger bij het Nederlandstalig gebied. Om die reden zijn er erg verschillende namen voor dit brood nu:  bolaren of volarts, cougnolle ( koek in het Nederlands) queugnot,  queniole,  cuniole,  quenieu en cougnou.

JEZUSBROOD in veel variaties

JEZUSBROOD in veel variaties

In Vlaams gesproken gebieden  noemt men het nu meestal  Jezusbrood ( of Pain de Jésus ). Soms uitgevoerd als een ovaal broodje van brioche deeg met in het midden een gebakerd kindje van aardewerk.

Cougnou of pain de Jezus

JEZUS-BROOD

  • ½ kilo tarwebloem
  • 1 zakje droge gist
  • 10 gram zout
  • 50 gram rietsuiker
  • Klein glaasje melk
  • 100 gram boter – kamertemperatuur
  • 2 eieren
  • 100 gram kandijsuiker
  • 1 losgeklopt ei

 

Maak een giststarter van een beetje bloem in het glaasje lauwe melk met wat suiker en de gist. Zet weg op een lauwwarme plek tot het goed gaat gisten.

Zeef in tussen de bloem in een kom,strooi de zout langs de rand. Giet de giststarter in het midden en werk het door de bloem. Voeg nu de 2 eieren een voor een erdoor. Dan de zachte boter met de rest van de suiker. Kneed het zeker een minuut of 10 door. Het moet een mooi samenhangend zoet brooddeeg worden. Is het te droog voeg dan er wat extra lauwe melk bij, is het te plakkerig dan wat extra bloem. Dek het na het kneden af met een doek en laat het op een lauwwarme plek zeker 2 uur rijzen.

 

Kneed het na 2 uur door. Vorm er een gebakend  kind door een bol van deeg en de rest in een langer vloerbrood te kneden en druk die aan elkaar. Druk er nu de kandijsuiker in.  Leg het brood op een bakblik ( met bakpapier en licht bestreken met olie). Dek het af met een doek en laat het zeker een uur rijzen. Verwarm nu de oven voor op 150  à 160 ⁰C . Bestrijk het brood aan de bovenzijde met losgeklopt ei en bak het brood gaar en bruin in ongeveer 3 kwartier tot een uur. Op een rooster laten afkoelen.Jezusbroodjes 2

  • In dit brood werd vaak anijszaad als smaakmaker toegevoegd.

Jezusbrood lijkt behoorlijk op Duivekater dat in Noord Holland en rond de vroegere Zuiderzee werd  gebakken: https://www.nederlands-dis.nl/uncategorized/lokaal/paastijd-oude-tradities-duivekater/

Duivekater

OUDE TRADITIE VAN DE LAGE LANDEN : NEDERLANDS DIS

Jezus gebakerd

2 Responses to “JEZUSBROOD of “Kerstschelp”   DUINKERKE(N)”

  1. margriet schreef:

    hoeveel ml is een klein glaasje

    1. paul hoftijzer schreef:

      Beste margriet,
      ergens tussen 75 en 150 cc. Afhankelijk van de hoeveelheid vocht dat de bloem of het mee bevat.
      groet
      paul

Leave a Reply to paul hoftijzer Cancel reply

Your email address will not be published.

You may use these HTML tags and attributes: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>