HET RECEPTENBOEK VAN NEDERLANDS DIS

Want traditie maakt eten nog leuker

ONTBIJTKOEK heel oude traditie

 

ontbijtkoekOntbijtkoek hoort bij de Nederlandse en Vlaamse traditie. De koek wordt ook wel peperkoek, feeste, lekkerkoek, zoete koek, honingkoek, kruidkoek of pondkoek genoemd. Maar de receptuur is in de loop der tijd wel aangepast. Want traditie is niet iets wat vast ligt, maar dat voortdurend door een nieuwe generatie naar de wensen van de tijd wordt veranderd.

Deze koek wordt traditioneel van roggemeel gemaakt , waaraan suikers, soms grove suikerbrokken als kandij en altijd een of meerdere rijsmiddelen zijn toegevoegd. Een hele ontbijtkoek weegt in Nederland meestal 600 gram. De bereiding door koekfabrikanten is als volgt: eerst wordt de suikerstroop gekookt, die wordt vervolgens door de roggebloem met koekkruiden en vaak ook al een deel van de suiker gemengd. Na afkoeling en rijping (zeker enkele dagen) wordt het beslag/deeg gekneed met toevoegingen van andere ingrediënten als kandij, honing, stroop en  bakpoeder. Later wordt het deeg met nog vruchten of noten gemengd. Daaraan moet de koek zeker een uur in de oven worden gebakken op ongeveer 180° Celsius.

Ontbijtkoek was eerst een tijd lang helemaal uit de mode, maar heeft nu een duidelijke comeback gemaakt. Het is tegenwoordig weer in heel veel varianten te koop. Vroeger hadden veel Nederlandse huishoudens naast een beschuitbus ook een speciale ontbijtkoektrommel . Deze langwerpige trommel was vroeger gemaakt van blik, vaak bedrukt met reclame van een  specifieke koekfabrikant.

blik voor koek

Er zijn veel plaatselijke koekvariaties en specifieke streekversies, zoals

Bossche Koek : https://www.nederlands-dis.nl/streekgerecht/bossche-koek/bossche koek

Venlose Peperkoek: https://www.nederlands-dis.nl/streekgerecht/venlose-peperkoek/

Deventer Koek: https://www.nederlands-dis.nl/streekgerecht/ontbijt-en-kruid-koek-deventerkoek/devemnter bussink logo

Gemberkoek: https://www.nederlands-dis.nl/streekgerecht/gemberkoek/

stemgember

Groningerkoek: https://www.nederlands-dis.nl/streekgerecht/sukadekoek-groningerkoek/

sukade

Kandijkoek: https://www.nederlands-dis.nl/snoeperij/kandijkoek/

kandijkoek

Oudewijvenkoek: https://www.nederlands-dis.nl/streekgerecht/oudewijvenkoek-groningen/

oudewijvenkoek

Friese kruidkoek: https://www.nederlands-dis.nl/uncategorized/fryske-krudkoeke/

friese kruidkoek 3

 

Ontbijtkoek wordt meestal op grote platen gebakken. Daaruit worden dan de koeken gesneden. De randen smaken anders dan de koek zelf en worden vaak als kantkoek, randkoek of onder vele andere namen apart verkocht.

 

LEKKERE KRUIDKOEK

Maar ontbijtkoek kan je ook goed zelf bakken. Volgend recept is gebaseerd op oudere recepten, maar is ook al aangepast. ( voor ontbijtkoek wordt vaak ook mengsels van bakpoeders gebruikt onder andere samen met wijnsteenzuur).

Nodig:

  • 250 gram volkoren (donker) roggemeel
  • 200 cc karnemelk
  • 2 eetlepels stroop
  • 100 gram bruine suiker
  • 1 eetlepel bakpoeder
  • snufje zout
  • 2 eetlepels koekkruiden

Verwarm daarvoor eerst de karnemelk, de stroop en suiker samen. Roer daarbij goed totdat het een vloeibare stroop is geworden. Zeef het roggemeel met de koekkruiden in een kom, strooi er het zout bij.  Giet hierbij de wat afgekoelde suikerstroop. Goed mengen. Als het lauwwarm is kan de bakpoeder er nog bij.  Olie of boter een cakevorm of een vierkante bakvorm in ( eventueel met gebruik van bakpapier). Giet het deeg erin en bak alles in minstens een uur op 175 ⁰C af. Even met een houten prikker controleren of de koek gaar is.  Na bakken met aluminium folie bedekken of in folie of een plastic zak verpakken en en rustig laten afkoelen. De koek smaakt nog lekkerder als je deze 24 uur laat rusten. Als de koek afgekoeld is aansnijden.bussink koek

Moderne versie van ontbijtkoek nu zonder roggemeel-

  • ½ kilo tarwe bloem
  • 10 gram bakpoeder
  • ½ kilo bruine suiker
  • 2 theelepels kaneel
  • 2 theelepels nootmuskaat
  • ½ liter melk
  • Snufje zout

Verwarm de oven voor op 170 º C. Meng bloem, zout,  gemalen specerijen. Breng de melk met de suiker aan de kook. Goed roeren tot de suiker is opgelost. Giet de kokende massa, al mixend, bij het bloemmengsel. Roer tot een egale massa. Vet het cakeblik in. Doe het beslag erin en bak in ruim een uur gaar ( even controleren) . Volledig laten afkoelen. Wil je een koek die meer op de ouderwetse ontbijtkoek lijkt, bak de koek dan in een vierkant vlak bakblik met bakpapier op de bodem ( natuurlijk ook met olie of boter ingesmeerd). Snij de koek na afkoelen in vorm en geniet speciaal van de afgesneden kanten of randen.zelfgebakken kruidkoek

Na wat uitproberen ben ik zelf tot het volgende recept gekomen. Het smaakt voortreffelijk en levert een echt smeuïge koek.

  • In plaats van tarwemeel geeft speltmeel en bloem heerlijke koek.

OUDERWETSE GEVULDE KRUIDKOEK

Nodig:

  • 200 gram rozijnen
  • 200 cc koude kruidenthee
  • 2 sinaasappels, sap en rasp ( dus onbehandeld)
  • 300 gram meel ( 200 gram tarwebloem en 100 gram roggemeel)
  • 100 gram donker bruine suiker
  • 150 gram rietsuiker
  • 3 lepels stroop ( liefst ouderwetse zure stroop) of honing
  • 1 ei
  • 10 gram bakpoeder
  • Snuf zout
  • 3 eetlepels koekkruiden
  • Olie of zachte boter om de vorm in te vetten ( broodblik of cakevorm)

Kook rozijnen met ( een gedeelte van) suiker, sinaasappelsap en rasp in thee. Laten afkoelen. Dan nog lauw de stroop erbij.

Zeef meel in een kom, met ei, zout en bakpoeder. ( en andere deel van de suiker). Goed mengenmet de koekkruiden. Dan de lauwe thee met inhoud erbij en tot een dik beslag roeren. Even 5 minuten doorroeren, want het mengt lastig.

Vorm invetten met olie of boter. Deeg erin.  Oven voorverwarmen op 175 graden zeker 1 a 1 1/2 uur

Na bakken 10 minuten in de vorm laten koelen, dan storten en gelijk inpakken in plastic of folie, zodat de korst lekker zacht blijft en de koek vochtig blijft ( liefst 24 uur wegzetten)

gevulde kruidkoek

gevulde kruidkoek

In plaats van de rozijnen kan men ook 2 eetlepels gehakte stemgember in de koek doen. Maar hoe dan ook dit recept geeft een heerlijke ouderwetse kruidkoek.

En voor de koekkruiden bestaan meerdere recepten: https://www.nederlands-dis.nl/kruiden-en-zo/koek-en-speculaaskruiden/kruidnagelkaneelpijpje

 

 

bakken 2

 

HEERLIJKE TRADITIONELE KRUIDKOEK : NEDERLANDS DIS

Ook een ouderwetse bakker bakt zijn eigen kruidkoek

Ook een ouderwetse bakker bakt zijn eigen kruidkoek

Leave a Reply

Your email address will not be published.

You may use these HTML tags and attributes: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>