Echt middag- of avondeten van vroeger. Dit maakte mijn grootmoeder als de bessenstruiken vol hingen en zij mijn opa zo ver had kunnen krijgen om ze te gaan plukken. Meestal betekende dat er gelijk bessen geweckt gingen worden en op die drukte zat mijn opa eigenlijk niet te wachten. Hij rookte liever in de schaduw zijn sigaar om vervolgens rustig onder uit te zakken voor zijn middagdutje.
Maar als die aalbessen geplukt waren, dan kregen we zeker
TURFJES of ARME RIDDERS MET BESSENSOEP
De bessen zijn voor dit traditioneel toetje. Los ritsen en de bessen in een beetje water tot de kook brengen.
Naar smaak meer of minder suiker toevoegen, een paar korrels zout en een pijpje kaneel of wat kaneelpoeder. Want dat geeft diepte in de smaak. Zachtjes zeker 10 minuten door laten sudderen. Vroeger bond men de bessen eigenlijk altijd af met aardappelmeel of maïzena, maar voor mij hoeft dat niet.
Gebruik nooit te veel zout, maar een paar korrels in een zoet gerecht bevordert de smaak enorm.
Vroeger had men veel fantasie met namen. De arme soldaatjes of ridders zijn gewoon oude, droge beschuiten, die voor dit nagerecht overgoten werden met de bessen soep. Voor de ouderen vroeger werden de oude beschuiten vaak geweekt met wat bessenjenever voordat de bessensoep er over ging.
Zure room losgeslagen met wat poedersuiker en vanille smaakt er lekker bij.
En de turfjes: daar ken ik twee variaties op. Het waren soms oude kaneelbeschuitjes, die dezelfde lot als de oude ridders moesten ondergaan. Maar vaak werden kaneelbeschuitjes niet oud, want ze waren geliefd bij een kopje koffie en vooral bij de middagsthee. Maar oud brood was er vroeger altijd en daarvan werden reepjes ( vaak zonder korst) gesneden en in boter bruin gebakken.
Het lot van deze turfjes bleef echter hetzelfde. Als je de oud brood turfjes na het bakken bestrooide met kaneelsuiker leken ze zelfs op elkaar.
RIJSTGEHAKT
Na wat luxer eten na zondagen of feestdagen werd er bij ons daarna weer rustig aan gedaan.
Dan werd er vaak geen vlees gegeten. Bij ons thuis werd vaak rijstgehakt gemaakt als er weer rijst over was gebleven. Ook daarvoor werd altijd oud brood gebruikt en was dat op, dan had men altijd nog wel ( oude) beschuiten of zelfgemaakte paneermeel.
Nodig:
- 4 sneetjes oud brood
- 1 ui ( fijngesnipperd)
- 200 gram kaas ( liefst belegen of jong belegen met 30 gram oudeof overjarige kaas)
- 2 kopjes gare rijst ( dat is ongeveer ¼ kilo)
- Peper en zout
- Wat geconcentreerde bouillon ( of bouillonpoeder)
- 1 ei
- paneermeel ( uiteraard zelfgemaakt)
- Verse kruiden fijngesnipperd uit de tuin: peterselie, selderie, koriander
- Boter of olie
Verkruimel de boterhammen, meng met de ui, de kaas, de rijst en het ei. Voeg dan de kruiden, peper en zout en wat bouillonpoeder of bouillon toe zodat het een stevig, pittig geheel wordt. Vorm er balletjes van en rol die door de paneermeel.
Bak de balletjes in boter of olie aan alle kanten bruin. ( tegenwoordig frituur ik de balletjes vaak en leg ze daarna in een pan met een bodempje groente bouillon).
Voeg dan wat oude thee toe en laat de balletjes op een zacht vuur gaar sudderen.
Bij ons thuis werden de rijstballetjes in deze tijd vaak gegeten met gestoofde andijvie en gekookte (liefst nieuwe aardappels) met wat boter en grof zout geserveerd.
HEERLIJKE TRADITIONELE GERECHTEN : NEDERLANDS DIS
