In de donkere dagen, een periode dat loopt van Sinterklaas tot Drie Koningen werden vroeger heel veel vaak in olie gebakken lekkernijen klaargemaakt. Men kende vele plaatselijke specialiteiten, waarvan er vele tegenwoordig helemaal verdwenen zijn. Dat is eigenlijk best jammer want in dat soort gerechten kan je de rijkdom van ons (culinaire) juist goed zien. Toch werden niet alle oudejaars-lekkernijen in olie gebakken:
Vroeger stond in Sneek aan de Lemmerweg nummer 8 een Bakkerij.
De bakkerij van Hendrik Gorter bakte eind van de 19de eeuw voor oudjaar zijn specialiteit “oudejaarspoffen”. Nu lijkt het deeg enigszins op dat van oliebollen, maar deze poffen werden niet gefrituurd maar in de oven gebakken.
Of het recept oorspronkelijk van Hendrik Gorter of een oud streekgerecht uit Sneek of Friesland is, wordt niet verteld, maar de poffen zijn heerlijk. ( Hendrik Gorter zelf komt waarschijnlijk uit West Friesland. Misschien ligt daar de oorsprong van dit gebak)
Het is een gebak van een rijk gevuld gistdeeg met daarin een kruidige zeer zoete vulling.
OUDEJAARSPOFFEN
Ingrediënten deeg:
- 500 gram tarwebloem
- 1 theelepel zout
- 1 theelepel suiker
- 40 gram verse gist (of een zakje)
- 1 glas lauwwarme melk
- 65 gram witte basterdsuiker
- 100 gram boter
- geraspte schil van 1 citroen
- 150 gram rozijnen ( geweekt in oude thee)
- 75 gram krenten (geweekt in oude thee)
- 50 gram sukade
Recept van de gekruide suiker vulling:
- 500 gram bruine basterdsuiker
- 125 gram boter
- koekkruiden
- wat extra kaneel
- 1 losgeklopt ei
Smelt de boter en roer de rest van de ingrediënten erdoor.
Bereiding van het deeg voor de poffen:
Maak een giststarter van 50 gram bloem, de gist, zout en suiker en het glas lauwwarme melk. Strooi het zout wel langs de rand en zeef de bloem eerst.
Zeef als de giststarter zachtjes bruist al roerend de rest van de bloem bij het deeg. Voeg zoveel lauw water bij het deeg dat je daarvan een soepel deeg kunt kneden, dat niet aan je handen plakt.
Zet het deeg zeker een uur op een lauwwarme plek afgedekt weg. Smelt de boter, roer er de basterdsuiker en de citroenrasp door en meng dit door het deeg. Laat het deeg weer 3/4 uur afgedekt op een lauwwarme plek rijzen. Meng de zuidvruchten door het deeg, Kneed even door. Rol het deeg uit tot een niet te dikke plak ( ongeveer 2 centimeter). Steek er rondjes uit met een doorsnede van ongeveer 13 centimeter. Leg een lepel suikervulling op elk rondje, maak de randen nat met water of los geklopt ei en leg op elk gevuld rond , weer een rondje deeg. Strijk de bovenzijde van de bollen licht af met het los geklopte ei. Ga zo verder totdat alle deeg opgebruikt is. Zet de poffen met een ruimte van ongeveer 5 centimeter van elkaar op een bekleed bakblik.
Bak ze af op 180 ⁰C in 40 tot 45 minuten in een voorverwarmde oven.
Uit de oven en enigszins laten afkoelen, bestrooien met kaneelpoedersuiker.
- Koekkruiden kan je zelf prima mengen. Kijk hiervoor op: https://www.nederlands-dis.nl/kruiden-en-zo/koek-en-speculaaskruiden/
- Oorspronkelijk zal bakker Gorter wel 300 gram bloem op 200 gram boekweitmeel gebruikt hebben.
- Lemairemeel van nu lijkt waarschijnlijk beter op het meel van toen, dan de bloem die wij tegenwoordig kennen.
Friesland kent vele oude typerende koek- en gebaksoorten: natuurlijk dumkes, kijk op: https://www.nederlands-dis.nl/streekgerecht/dumkes-streekproduct-friesland/
En Drabbelkoeken uit Sneek: https://www.nederlands-dis.nl/streekgerecht/drabbelkoek-friese-specialiteit/
En niet te vergeten ook Sukkerbolle en Oranjekoek.
LEKKERNIJEN VOOR DE JAARWISSELING : NEDERLANDS DIS