Vooral met wat oudere aardappels werd vroeger traditioneel regelmatig ook gestoofde aardappels gemaakt. Vaak kookte men gewoonlijk de dag eerder meer aardappels dan wat men nodig had, zodat men de volgende dag al gekookte aardappels kon verwerken.
Men bereidde de gestoofde aardappels ook op een petroleumstel, waar ze dan alleen maar in gekruid nat of een saus werden opgewarmd. Maar ook werden ze in de oven geschoven. Gestoofde aardappels werd vaker met wat kruimige aardappels gemaakt.
Gestoofde aardappelen of ook uit de oven
- 600 gram gekookte aardappels
- ¼ liter melk
- ¼ liter bouillon
- 50 gram boter
- Wat extra boter
- Paneermeel ( zelfgemaakt van oud brood)
- Nootmuskaat ( zo van de rasp)
- Peper en zout
Verwarm de oven voor op 180 tot 200 ⁰C. Beboter de ovenschaal. Snij de aardappels in plakjes. Verdeel die over de ovenschaal. Meng de melk met water, los hier op een laag vuur de boter in op. Giet dit bij de aardappels. Rasp hier nootmuskaat over en naar smaak peper en zout. Bestrooien met paneelmeel en wat kleine stukjes boter erover verdelen. Ongeveer 15 minuten in de oven zodat er een mooi bruin korstje ontstaat.
(voegt men hier wat geraspte kaas bij, krijgt men zo een variatie op pomme gratin dauphine maar dan zonder knoflook, hoewel men dit op het Franse platteland vaker van rauwe aardappels maakt).
Als het vroeger niet koud genoeg was om het keukenfornuis te stoken werden de al gekookte aardappels ook gewoon zo in dit mengsel opgewarmd, maar vaker in een botersaus of mosterd saus. Ook werd daarnaast gestoofde aardappels zeker met spinazie in kaassaus op tafel gezet.
Traditionele botersaus
- 75 gram boter
- 35 gram bloem
- 1/2 liter bouillon
- Peper en zout
Smelt de helft van de boter. Voeg er de bloem bij, even laten doorwarmen en al roerend (garde) langzaam de bouillon erbij. Blijven roeren zodat er een gladde saus ontstaat (zonder klontjes). Haal de saus van het vuur en roer er de boter door. Op smaak met peper en zout.
Traditionele mosterdsaus
Vergelijkbare bereiding, maar in plaats van 30 gram boter er aan het eind toe te voegen, voegt men dan 10 gram boter en een stevige eetlepel mosterd door. Vooral plaatselijke grove mosterd geeft een mooie saus. 
VARIATIES
Op basis van deze basissaus werden trouwens vele sauzen gemaakt. Men voegde er wat citroensap aan het eind of gehakte peterselie bij. Met 25 gram oudere kaas met of zonder een klein schepje mosterd heb je een heerlijke kaassaus.
Deze sausen werden gegeten bij aardappels, maar ook bij gekookte eieren en gestoofde vis of gekookte stokvis.
Ook werden sausen gebruikt, gemaakt op basis van spekvet of reuzel. De speksmaak past goed bij aardappels en reuzel was een stuk goedkopere dan boter ( of zelfs later margarine). Bereiding is eigenlijk vergelijkbaar. Ook werd dan soms karnemelk als vloeistof gebruikt.
TRADITIES IN ONZE KEUKEN: NEDERLANDS DIS
