Smeerwortel is best een gemakkelijk te herkennen plant: een harige stijve stengel, ruw behaarde lancetvormige bladeren die onderaan om de stengel vast zitten. Klokvormige bloemen in trossen hangend meestal licht to donker paars, soms maar niet zo vaak wit. Daarnaast kent smeerwortel een stevige wortelstok dik, sappig van buiten donkerbruin, zwart van binnen wit. Smeerwortel bloeit van mei tot na de zomer. De spruiten worden in het voorjaar gegeten, de bladeren en stengels gedurende de hele zomer.
Smeerwortel werd vroeger veel om medische doeleinden gebruikt, vooral bij wonden en beenbreuken.
Keuken gebruik:
De jonge spruiten als asperges of zo in een salade.
De jonge bladeren smaken lekker gestoofd met peper, zout en room. Ook gesmoord in boter of vet eerst door de bloem gehaald smaken stukjes blad en steel lekker. Samen met zevenblad en brandnetel en/of dovenetel kan je lekkere groente gerechten met smeerwortel maken.
SMEERWORTEL IN EEN BESLAG GEFRITUURD
Beslag
- 100 gram tarwebloem
- 25 gram rijstemeel
- 1 ei
- Glas lauw water
- Wat zout en peper
- En natuurlijk ook bladeren van smeerwortel
Splits het ei in een eidooier en eiwit. Klop het eiwit met een paar korrels zout stijf.
Zeef de bloem en het zout in een kom. Voeg er de ei-dooier en het water bij een klop tot het een egaal papje is geworden. Spatel het ei wit door dit beslag. Haal de blaadjes door dit beslag en bak ze in een frituur op 175 °C mooi bruin. Laat ze uitdruipen op keukenpapier en bestrooi de gefrituurde blaadjes met zoet of hete paprikapoeder en wat zout. Lekker met een kwarksausje met verse “wilde” kruiden.
SMEERWORTEL SOEP
- 1 ui gesnipperd
- 25 gram boter of wat olie
- Een halve eetlepel bloem
- 1 liter groente bouillon
- 1 liter maat vol smeerwortelbladeren
- Wat kerriepoeder
- 4 eetlepels Turkse yoghurt of zure room
Bak de ui aan in de boter in een soeppan. Voeg als de ui begint te kleuren de kerriepoeder erbij en laat die even meebakken. Dan de bloem bij de ui voegen, ook even doorwarmen. Langzaam de bouillon erbij terwijl men goed roert. Voeg dan de smeerwortelbladeren fijn gesneden toe en laat de soep een half uur op een laag vuur doorkoken. Naar wens verder op smaak maken. Eventueel wat bloemetjes van meizoentjes bij het serveren toevoegen om de soep op te vrolijken.
Croutons smaken er lekker bij. Voeg op het laatst wat yoghurt of zure room aan de soep toe.
ANDER GEBRUIK
Veel recepten waarin men spinazie gebruikt kan men ook voor smeerwortel gebruiken.
Spinazie recepten: https://www.nederlands-dis.nl/hoofdgerecht/kaas-melk-zo-spinazie-met-yoghurt/
en https://www.nederlands-dis.nl/soep/soep-spinaziesoep/ , https://www.nederlands-dis.nl/hoofdgerecht/spinazie-met-soldaatjes/
De laatste tijd zijn er vaak waarschuwingen over het inwendig gebruik van smeerwortel, dus ook als je deze plant eet. Bij grote hoeveelheden kan smeerwortel je lever beschadigen, dit komt door bepaalde stoffen die smeerwortel bevat.
Maar bij een beperkt keuken-gebruik loopt men dat risico waarschijnlijk nooit.
- Recept voor groente- bouillon: https://www.nederlands-dis.nl/soep/basisgroente-bouiilon/