De rode biet, hier en daar in Nederland kroot genoemd, is een lid van de Amaranth-familie en hoort tot dezelfde familie als suiker- en voederbieten. Rode biet wordt al zeer lang als groente gegeten. Rode bietensalade en gekookte rode bietjes horen thuis in de Nederlandse eettraditie. Al in de 16e eeuw werden rode bietjes hier geteeld.
Afhankelijk van de zaaiperiode en de soort rode biet kunnen bietjes van mei tot en met november in Nederland geoogst worden. Winterbietjes, die groter zijn worden tot april aangeboden, maar deze zijn opgeslagen geweest.
Gebruik:
De rode biet wordt als knol als groente gegeten, dit kan zowel rauw geraspt, gekookt als opgelegd. Rauw geraspt kan er een aardsmaak aanwezig zijn. ook het blad en de bladstelen kunnen bijvoorbeeld als bladgewas net als spinazie gebruikt worden. Rode bieten zijn ook geschikt voor soepen. Vroeger werd de rode biet een beetje als armeluiskost beschouwd omdat die op arme grond geteeld kon worden. Tegenwoordig is rode biet weer in trek voor mensen die natuurlijk willen eten, maar bieten worden ook in drie sterren restaurants verwerkt..
Uit de bietknol wordt ook rode kleurstof gewonnen, dat in de voedingsindustrie gebruikt wordt..
Kiemplantjes van de rode bieten (bietenspruiten) worden ook geteeld als garnering.
Jammer genoeg kopen de vele mensen bietjes al voorgekookt. Zelf koken geeft veel meer smaak. Plus dan kan men biet rauw ook geraspt voor een heerlijke salade gwebruiken.
Het koken van rode biet-
Eerst moet men rode bietjes goed schoonmaken. Draai het loof van de bieten af en snijd de worteltjes er af. ( het loof met stelen kan je in een salade, voor een soep of gestoofd gebruiken). Boen de bietjes onder de stromende kraan met een borsteltje echt schoon, anders smaken de bieten gronderig. Snij de worteltjes en de bladstelen niet te ver in de bietjes af, dan kunnen ze onder het koken te veel `leegbloeden´.
Zet de schoongeboende bietjes op in een roestvrijstalen pan met zoveel water dat ze net onder staan. Voeg voor een pond bietjes een laurierblad erbij. Laat de bietjes zachtjes koken ( maar pas ze koken snel over). Zomerse bietjes, die net geoogst zijn ( die hebben nog blad) zijn zeker in 30 tot 40 minuten gaar. In de winterperiode , als de bietjes uit de opslag komen, is de kooktijd veel langer tot een uur toe.
Kook tot de bietjes echt gaar zijn, je kan dan een aardappelmesje zo in een bietje steken. Giet de bietjes gelijk af en zet ze in koud water, totdat je ze zo kan pakken. Pel het vel van de bieten af , vaak als je er in knijp, floepen ze zo uit hun schil.
Je kunt afgekoelde gekookte bietjes twee dagen in de koelkast bewaren.
(ongekookte bietjes kan je op een donkere koele plek wel 2 maanden bewaren, alleen wordt de kooktijd dan uiteraard wel langer). In licht vochtige turf of zaagsel kan je bietjes de hele winter op een koele maar vorstvrije plek bewaren.
GESTOOFDE BIETJES ( recept uit de jaren 60tig)
- 3 á 4 gekookte bietjes
- ui ( 1 grote of twee kleintjes)
- 25 gram boter
- 1 eetlepel suiker
- ½ glas azijn
- Zout en peper
- 4 kruidnagelen
- 20 gram maïzena of aardappelmeel
Schaaf of snij de gepelde bietjes in plakjes. Bak intussen de ui gesnipperd aan in de boter met wat zout en peper. Als ze lichtbruin zijn, voeg men de bietjes toe en een half glaasje water.
Voeg de azijn, suiker, de kruidnagels en eventueel nog wat zout toe en stoof alles op een kleine vlam gedurende ongeveer 15 minuten. Vis de kruidnagels uit de bietjes en bind het kooknat met wat maïzena of aardappelmeel aangemaakt met koud water.
(tegenwoordig zou men meestal wat “allesbinder” gebruiken om het kookvocht te binden).
- De hoeveelheid azijn kan je naar smaak aanpassen. Vroeger hield men meer van de zure smaak van azijn. Balsamico-azijn zou je tegenwoordig kunnen gebruiken, deze maakt de smaak van de bietjes dieper. Zelf voeg ik vaak ook een beetje Spaanse peper of sambal toe.
- Verse tijm versterkt ook de smaak van gestoofde rode bietjes.
TRADITIONELE ZOMERGROENTE : NEDERLANDS DIS
