ADVOCAAT & KANDEEL BIJZONDERE DRANKJES van vroeger ?

Bij advocaat moet ik altijd aan mijn schoonmoeder denken. Die kan met innig genoegen met een klein lepeltje een glaasje advocaat met daarop een toefje slagroom naar binnen lepelen.

Voor mij hoort dat beeld bij de generatie geboren rond de eerste wereldoorlog en de jaren kort daarna.

Mijn schoonmoeder heeft wel voorkeur: de dikke advocaat uit de boerderijwinkel (uit de Achterhoek) smaakt haar uitstekend. Dus nemen we voor elke passende gelegenheid een flesje voor haar mee. En een glaasje advocaat heeft ook zijn voordelen, want na een glaasje of twee gaat mijn schoonmoeder geamuseerd vertellen over vroeger en haar jeugd in Friesland. En natuurlijk ook over de ondeugden en komische kanten in de familie.

Advocaat is een traditioneel Nederlandse specialiteit: een dik vloeibare likeur die bereid wordt met eieren, alcohol in de vorm van brandewijn of jenever, soms gecondenseerde melk en uiteraard suiker.

De gele kleur wordt veroorzaakt door het eigeel en/of toevoeging van kleurstof. Dunne, vloeibare advocaat is bereid met eiwit en eigeel. Voor een dikke, stijve advocaat worden alleen de eierdooiers gebruikt. Dunne advocaat wordt vooral voor de Duitse markt gemaakt. Het alcoholgehalte van advocaat bedraagt ongeveer 14⁰ en is dus vergelijkbaar met port.

Traditionele advocaat is zo weinig vloeibaar dat deze niet gedronken kan worden, maar met een lepeltje gegeten wordt.

advocaat of kandeel-lepeltjes

In onze familie wordt advocaat altijd met vanillesuiker geslagen slagroom in kleine glaasjes geserveerd.

De oorsprong van onze advocaat ligt waarschijnlijk op de Antillen, naar een plaatselijke specialiteit van alcohol met avocado. Dit gebruik werd mee terug genomen naar Nederland, waarbij men ei ging gebruiken wegens de afwezigheid van avocado’s in ons land.

In sommige streken in ons land worden vergelijkbare eierdranken gemaakt, vaak met brandewijn zoals Brabants genot en tokkelroom.

RECEPT ADVOCAAT volgens oud familierecept:

8 eieren
4 theelepels vanillesuiker
400 gram suiker ( condensmelk in blik is vaak gezoet, dan minder suiker gebruiken)
1/2 liter brandewijn
150 ml water of condensmelk, net van de kook
heel weinig zout

Meng de eieren met de suiker, vanillesuiker en zout en klop het glad en romig.

Giet dit mengsel in een au-bain-marie pan en klop op een kleine vlam al roerend de toevoegde brandewijn en het water/ de condensmelk toe en klop alles lobbig. Laat de advocaat al kloppend door warmen.

Op deze manier krijg je dikke maar vloeibare advocaat.

Vaak werd bij ons gelijk van de eiwitten schuimkoekjes gemaakt. Dan werd voor de advocaat alleen de eidooiers gebruikt, dit gaf een veel dikkere advocaat.

Zelf vind ik de versie met condensmelk lekkerder. Soms voegden we wat kurkuma toe om de advocaat geler te maken. Zeker als de dooiers van de eieren bleker van kleur waren.

KANDEEL

Als jong ventje gingen we ook mee op kraambezoek. Maar na een handje gegeven te hebben , werden we met een beschuit met muisjes naar buiten gestuurd om met de andere kinderen te gaan spelen. Binnen nam na een tijdje het gesprek steeds meer in volume toe. Op weg naar huis hadden de dames rode wangen en neus. Maar dat lag altijd aan de tijd van het jaar en nooit aan de glaasje kandeel, waar wij nooit iets van kregen. Voor ons was er oranje aanmaaklimonade. Geboorte was ook toen geen kinder- of mannenzaak.

Kandeel is, net als kraamanijs ( anisette) een traditionele kraamdrank. Kandeel wordt vanaf de 17e eeuw na een geboorte geschonken. In vroeger tijden werd kandeel zelfgemaakt. Het romige, gele drankje heeft een alcoholpercentage van 17%.

Kandeel lijkt in bereiding en ingrediënten op advocaat, zeker vanwege de brandewijn en de eieren. Het woord “kandeel” is afgeleid van het Latijnse woord caldellum, wat warm drankje betekent. Volgens de traditie moet de vader de kandeel roeren met een pijpje kaneel, in aanwezigheid van de kraamvisite. De kraamheer draagt daarbij een zijden mutsje met linten van de kraamvrouw. Het ritueel zou de boze geesten bij moeder en kind moeten verdrijven.

Kandeel wordt geserveerd in een glas of beker met een lepeltje, net als advocaat, samen met een lange vinger, kaneelbeschuitje of beschuit met muisjes. Kandeel wordt traditioneel lauw geserveerd, maar koud kan ook.

Kandeel is net als advocaat ook lekker over een bolletje vanille-ijs of met verse aardbeien of frambozen.

RECEPT:

1 fles zoete witte wijn
1 borrelglas brandewijn
0,5 theelepel kaneel ( klein stukje)
2 kruidnagels
2 plakjes onbehandelde citroen met schil

4 ei-dooiers
75 gram witte basterdsaus

Breng de witte wijn met de kaneel, kruidnagels en de citroenschijfjes op een laag vuur aan de kook. Klop de eierdooiers in een grote hittebestendige kom met de suiker tot een soort crème: bleek, dik en schuimig. Zeef de wijn en schenk hem al roerend bij de eierdooiers. Zet de kom op een pan met bijna kokend water op een matig hoog vuur(au bain marie)en klop de inhoud tot de kandeel iets dikker wordt. Dit duurt ongeveer 3 tot 5 minuten. Voeg al kloppend ook de brandewijn bij de kandeel.

Schenk de kandeel in glazen en serveer lauw warm.