NEDERLANDSE EN VLAAMSE SAUSEN uit ons aller FRIETCULTUUR dus een carrousel aan sauzen

Fijngehakte uien en augurken, al of niet in plakjes horen ook bij onze snackbarcultuur.

Naast mayonaise, fritessaus, tomatenketchup en currysaus zijn er altijd nog een aantal sauzen aanwezig. In Nederland is hier de laatste tijd ook nog knoflooksaus bijgekomen. Het populair worden van pita/shoarma & broodjes döner laten hun invloed zien. Naast de al genoemde knoflooksaus is ook tzaziki als saus daarnaast al bekender aan het worden, wel vaak in de Turkse versie: Cacik.

KNOFLOOKSAUS

Er zijn veel verschillende versies van knoflooksaus. De in flesjes/potjes aangeboden knoflooksaus bestaat meestal uit een soort vloeibare fritessaus met knoflooksmaak, veel smaakversterker en peterselie. Zelf kan je hem op heel veel verschillende manieren maken. Maar zelf vind ik het volgende recept zeer lekker:

Basis is voor mij hierbij Griekse of Turkse yoghurt. Vooral de soort met een hoger vetgehalte ( 10 %) is ideaal voor de keuken en een basis bij ons voor vele koude sauzen. Hierdoor meng ik altijd dezelfde hoeveelheid mayonaise ( zelfgemaakt of uit een pot). Daarbij vaak ook nog een klein beetje zure room of crème fraiche. Goed samen los roeren. Daarbij een snufje suiker en wat grof zout of (biologische) kruidenzout. Bij deze basis koude saus meng ik voor knoflooksaus bij ongeveer 150 cc 2 fijn geperste knoflooktenen & 20 gram fijngehakte peterselie (plat of krul-).

Eventueel nog wat tabasco, worcestersaus en wat versgeperste citroensap of balsamico-azijn. Ook fijngesneden bieslook past er goed bij, net zoals bieslook bloemetjes erover gestrooid.

TZAZIKI/CACIK

Halve komkommer
2 teentjes knoflook
10 steeltjes verse munt
1 beker yoghurt( Turkse of Griekse 10 % vet)
Snufje zout
Eventueel wat peper en tabasco/harissa

Doe de yoghurt in een doek en laat twee uur uitlekken.

Schil de komkommer en snijd het in kleine stukjes, strooi er zout over en zet zeker 2 uur weg in vergiet ( wel een bakje eronder want anders lekt er zout water weg). Droog de stukjes komkommer nadat ze al die tijd met zout zijn weggezet.

Rasp de knoflook en doe deze in een kom bij de stukjes komkommer en de uitgelekte yoghurt.

Snijd de muntblaadjes in dunne reepjes. Voeg ze toe. Eventueel wat vers gemalen peper en wat tabasco.

PINDASAUS

Oorspronkelijke werden wel geroosterde gehakte pinda’s over geroosterde satéspiesjes met hun saus gestrooid, maar die saus was bijna nooit een saus op basis van gemalen pinda’s. Voor de meeste Nederlanders hoort bij saté automatisch een lekkere pindasaus. Maar pindasaus wordt in Nederland naast over friet ook over heel veel verschillende snacks geserveerd.

Men kan plastic emmertjes pindasaus kopen, die men alleen hoeft op de warmen, naast pasta’s die men met water of melk moet verdunnen. Ook zijn er zakjes waarbij men water of melk moet mengen en dan een pindasaus oplevert. Sommige zijn lekker, vele niet. Maar als je ze oppimpt kunnen alle als basis voor een redelijk lekkere pindasaus dienen. Om ze te verbeteren zijn fijngeperste knoflook, kokosmelk of santen, vissaus, goede sambal, sojasaus, tabasco, suiker, melk, gemberstroop, peper en zout naar smaak te gebruiken. Maar vaak zijn nog andere basisproducten voor de Indonesische keuken zinvol.

Zelf pindasaus maken gaat ook heel goed en het resultaat is heerlijk.

Men heeft nodig:

PINDASAUS

2-3 eetlepels pindakaas
1 teentje knoflook (fijngehakt)
1 eetlepel riet – of palmsuiker
Wat citroensap of rijstazijn
Half melk, half water
1 eetlepel santen ( geperste kokos)
Scheutje sojasaus ( dikke zoete als ketjap manis)
2 theelepels sambal badjak of een andere soort
½ ui fijngesneden
Olie of ghee
1 theelepel gehakte verse gember

Bak de ui in olie of ghee glazig, voeg knoflook, gember en sambal erbij . Bak nog even door. Los al verwarmend in een pan de santen in wat melk/water op. Los de pindakaas er al verder roerend in op. Voeg de gebakken uien + kruiden erbij en de rest van de ingrediënten. Is het niet zout genoeg voeg er dan wat extra sojasaus toe. Is het te dik voeg nog wat extra water/melk toe. Tot aan de kook al roerend opwarmen. Gelijk serveren. Om smaak aan te passen zijn de in het bovenstaande recept eerder genoemde ingrediënten te gebruiken.

COCKTAILSAUS

Ingrediënten

200 cc mayonaise
50 cc zure room
3 eetlepels tomatenketchup
1 eetlepel cognac of whisky
1 eetlepel sherry
1 theelepel paprikapoeder
wat citroensap
worcestersaus naar smaak
peper & zout, suiker

Meng de mayonaise met de zure room. Men kan ook de basis koude saus genoemd bij het recept van knoflooksaus gebruiken. Voeg hier 3 eetlepels ketchup door ( een klein beetje currysaus geeft iets meer diepte). Voeg de kruiden er na door en meng goed. Op smaak met peper & zout en eventueel heel weinig suiker.

SAUS TARTAAR

Nodig:

1/4 liter mayonaise
1/2 – 1 theelepel fijne Franse mosterd (Dijon)
1 hardgekookt ei
1 augurk (zuur of zoetzuur)
1 eetlepel kappertjes
wat fijngesneden verse dragon
wat fijngeknipte peterselie
½ ui fijngesnipperd
Wat meer fijn genipte bieslook
Worcestersaus, suiker
Peper en zout

Meng mayonaise met de mosterd. Prak ei fijn, hak kappertjes heel fijn. Meng alles goed door elkaar. Zet zeker een uur koud en afgedekt weg.

ANDALOUSESAUS

Zoals al eerder gemeld geen saus uit Andalusië, al hoewel het wel lijkt op de saus bij een typische aardappel-tapa- gerecht uit midden Spanje: patatas bravas.

4 eetlepels mayonaise
2 theelepels tomatenpuree
1 eetlepel olijfolie
1 theelepel citroenschil (rasp, sliertjes)
Bieslook
1 theelepel zoete paprikapoeder
1 theelepel suiker
Wat fijngehakte Spaanse peper
Wat fijngesneden sjalot
Zout en peper uit de molen

Hak bieslook, sjalot, citroenschil en Spaanse peper in blender fijn. Stoof dit aan in een beetje olijfolie aan. Voeg tomatenpuree en suiker toe en stoof nog kort alles door elkaar gemengd. Goed laten afkoelen, voordat je de mayonaise, paprika, peper en zout erbij mengt. Zet weg op de koele plek voor zeker een paar uur. Voeg eventueel nog wat citroensap toe.